PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY DLA WYCHOWANKÓW MŁODZIEŻOWEGO OŚRODKA SOCJOTERAPII W ŁYSEJ GÓRZE.
CELE I ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Program został opracowany dla chłopców przebywających w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii w Łysej Górze. Powstał w oparciu o moje doświadczenia w pracy z młodzieżą zagrożoną niedostosowaniem społecznym, przebywającą w placówce. Prowadzę zajęcia w pięciu grupach wychowawczych, których specyfiką jest niestałość tzn. w trakcie całego roku szkolnego możemy spodziewać się nowych jej członków. Niesie to ze sobą sporo komplikacji w prowadzeniu zajęć, w związku z tym powstała
konieczność stworzenia programu odpowiadającemu naszym potrzebom. Po za tym istnieje również duża rozbieżność wiekowa wśród chłopców, a co za tym idzie zróżnicowanie rozwoju emocjonalnego, społecznego. Te i inne czynniki między innymi: nieumiejętność radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, częste popadanie w konflikty, niekontrolowane wybuchy agresji, zaburzone relacje z rówieśnikami i
dorosłymi, niska samoocena pozwoliły stworzyć program odpowiedni do pracy z tymi dziećmi.
Głównym celem programu jest rozwój osobowy wychowanków, wdrażanie ich i przystosowanie do życia w społeczeństwie, postrzeganie wychowanków w kategoriach ich podmiotowości, godności, wolności, niepowtarzalności, konkretnych praw i obowiązków. Wszechstronność rozwoju oznacza, że wychowawcy powinni – w miarę możliwości – wspomagać w każdej działalności edukacyjnej rozwój osobowy
wychowanka we wszystkich wymiarach, w tym zwłaszcza intelektualnym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym. Warto pamiętać, że głównym narzędziem tego rozwoju winny być wszystkie zajęcia edukacyjne. Ponieważ zaburzone zachowania spowodowane są doświadczeniami urazowymi, które wypływają na negatywne sądy na własny temat, obniżoną samoocenę, brak motywacji
do działania, ustaliłam cele i zadania dla grupy, które przyczynią się do zniwelowania zaburzonych zachowań. Należą do nich cele terapeutyczne, edukacyjne i rozwojowe.
Są one następujące:
Terapeutyczne:
- dostarczenie uczestnikom doświadczeń korekcyjnych
- przeciwstawnych do treści doświadczeń urazowych;
- odreagowanie napięć emocjonalnych w różnych formach aktywności;
- uczenie się nowych zachowań oraz bezpiecznego i zdrowego ich wyrażania;
- kształcenie klimatu bezpieczeństwa i zaufania do otaczających osób;
- dostrzeganie i spełnianie potrzeb własnych i drugiego człowieka.
Edukacyjne:
- uczenie się rozpoznawania emocji oraz kontroli nad nimi
- nauka samoakceptacji
- kształcenie umiejętności interpersonalnych
- uczenie się pełnienia określonych ról społecznych
- uczenie się rozwiązywania konfliktów
- nauka współpracy, dzielenia się wzajemnie zadaniami
Rozwojowe:
- zaspokajanie potrzeby aktywności ruchowej, zabawy, twórczości,
- wsparcia ze strony rówieśników i dorosłych;
- dostarczanie doświadczeń sprzyjających odreagowaniu napięć
- emocjonalnych;
- aktywne uczenie się nowych zachowań akceptowanych społecznie;
- kształcenie umiejętności kierowania swoimi zachowaniami i podjęcia
- odpowiedzialności za swoje postępowanie;
- wyrabianie świadomości do podejmowania działań i aktywności w
- otoczeniu;
- kształcenie otwartości i szczerości, współdziałania i współpracy,
- nawiązywania przyjaźni.
Celem programu jest dostarczenie dzieciom okazji do przeżycia pozytywnychbdoświadczeń społecznych, korygujących obraz siebie, stworzenia okazji do odreagowania napięć emocjonalnych, a także poznania sposobów do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, konfliktowych.
Realizacja programu zaplanowana jest na cykl szkolny czyli dla szkoły podstawowej
klasy 6 – 8 i szkoła branżowa klasy 1 -3. Spotkania grup odbywają się dwa razy w tygodniu po 45 min, dla szkoły branżowej i raz w tygodniu 90 minut dla szkoły podstawowej.
By zrealizować założone cele i zadania należy zastosować różne metody i techniki pracy. Podstawą ich będzie praca w kręgu i rundki, jako możliwość dzielenia się swoimi doświadczeniami. Krąg jest podstawą w prowadzeniu zajęć, rundka zaś jest wykorzystywana jako podsumowanie pewnych ćwiczeń, lub podczas mówienia uczuciach. Pozostałe metody wykorzystywane podczas zajęć to:
- rysunki,
- psychodramy,
- przygotowanie scenek,
- dyskusje,
- burza mózgów,
- uzupełnianie zdań,
- opowiadania,
- gry i zabawy,
- zajęcia ruchowe, sportowe
- praca w małych grupach.
Spodziewane efekty działań wychowawczych dla wychowanka:
- aktywnie uczestniczy w procesie wychowawczym;
- radzi sobie z sukcesami i porażką;
- wyraża swoje myśli w procesie zdobywania wiedzy;
- umie zachować się w sytuacjach trudnych;
- szanuje dorosłych, młodszych i rówieśników, okazuje im to w słowach i działaniu;
- toleruje inność kolegów, liczy się z ich potrzebami;
- stosuje zwroty grzecznościowe;
- zna zasady współżycia w grupie i przestrzega je;
- rozróżnia dobro i zło w sytuacjach codziennych i odpowiednio reaguje.
Bloki tematyczne dotyczące zajęć socjoterapeutycznych.
Zajęcia socjoterapeutyczne będą prowadzone w formie zajęć grupowych. Wyodrębniłam kilka bloków tematycznych, na których oparłam tematy swoich zajęć. Każdemu z tych bloków zostanie poświęconych kilka/ kilkanaście spotkań grupowych.
- Zajęcia wprowadzające – integracyjne.
Cel główny: Wzajemne poznanie się chłopców, integracja, zbudowanie więzi
i wspólnego zaufania.
Cele szczegółowe:
- zaspokojenie potrzeby przynależności do grupy rówieśniczej
- zaspokojenie potrzeby nawiązania bliskiego kontaktu z osobą dorosłą
- zaspokojenie potrzeby wyrażania siebie, intymności
- zaspokojenie potrzeby aktywności społecznej
- budowanie pozytywnego obrazu samego siebie i zwiększenie poczucia własnej
wartości - zaspokojenie potrzeby bycia ważnym
2. Cykl zajęć profilaktycznych.
Cel główny: Podejmowanie działań mających na celu uświadomienie uczniom
szkodliwości używek
Cele szczegółowe:
- kształtowanie umiejętności asertywnych
- wskazanie negatywnych skutków palenia papierosów, picia alkoholu, środków psychoaktywnych oraz uzależnienia od komputera.
- wskazanie pozytywnych wzorców zachowań.
3. Zajęcia z zakresu komunikacji.
Cel główny: Przełamanie barier komunikacyjnych i poznanie istoty komunikacji
Cele szczegółowe:
- przełamanie nieśmiałości
- zdobycie umiejętności porozumiewania się
- zdobycie umiejętności aktywnego słuchania
- zdobycie umiejętności udzielania informacji zwrotnych i autoprezentacji
- uświadomienie istnienia barier komunikacyjnych
- uświadomienie istnienia komunikacji niewerbalnej i zdobycie umiejętności
korzystania z niej
- Zajęcia dotyczące przemocy i agresji.
Cel główny: Redukcja zachowań agresywnych z jednoczesnym nauczeniem
uczestników konstruktywnych form odreagowania napięć oraz wyrażania
negatywnych uczuć.
Cele szczegółowe:
- zmniejszenie stresu i agresji
- rozwijanie spostrzegawczości
- umiejętność kontrolowania napięcia emocjonalnego i fizycznego i uczenie się
konstruktywnych metod rozładowania napięcia - zdobycie umiejętności analizy sytuacji konfliktowej
- przeżywanie sytuacji wzmacniających poczucie własnej wartości, które
poprawiają samopoczucie - korekcja zaburzeń związanych z funkcjonowaniem społecznym
- Zajęcia dotyczące uczuć i sposobów ich wyrażania.
Cel główny: Zdobycie wiedzy dotyczącej uczuć i sposobów ich wyrażania
Cele szczegółowe:
- poznanie różnych uczuć i emocji
- nauczenie rozpoznawania źródeł uczuć i emocji i sposobów ich wyrażania
- zdobycie umiejętności rozumienia i nazywania własnych uczuć –
uświadomienia ich sobie - nabycie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami
- uwrażliwianie na uczucia innych
6. Zajęcia dotyczące budowania i podnoszenia poczucia własnej wartości.
Cel główny: Budowanie poczucia wartości chłopców i samoświadomości
Cele szczegółowe:
- nabywanie umiejętności samoświadomości
- wzmacnianie wiary w siebie i w swoje możliwości
- budowanie poczucia własnej wartości
- poszerzenie świadomości mocnych i słabych stron
- uświadomienie chłopcom ich wyjątkowości i niepowtarzalności.
Ponadto będą także realizowane inne bloki tematyczne według potrzeb. Bywa
podczas zajęć tak, że omawiamy jakiś problem, który aktualnie pojawił się na
grupie czy u jakiejś indywidualnej osoby, i staramy się go przedyskutować,
omówić czy też poszukać rozwiązania go. Dlatego zajęcia socjoterapii spełniają
bardzo ważną rolę podczas pobytu chłopców w naszej placówce, gdyż
pozwalają im czasem na pewną dowolność i decydowanie np. o temacie zajęć,
dyskusji, co jest dla nich szalenie istotne i daje im poczucie „sprawczości”.
Młodzi ludzie bardzo doceniają możliwość podejmowania decyzji, a wręcz
czasami bardzo tego potrzebują i doceniają umożliwienie im tego.